Odpowiedź na Pana pytanie wynika z art. 59 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z jego brzmieniem powrót do nazwiska noszonego przed zawarciem związku małżeńskiego przez jednego lub oboje byłych małżonków będzie możliwy dopiero po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego. Na złożenie stosownego oświadczenia właściwemu organowi ma Pan trzy miesiące od dnia, w którym wyrok rozwiązujący przez rozwód Pana małżeństwo stał się prawomocny. Jeżeli przebywa Pan w Polsce, należy udać się do urzędu stanu cywilnego, gdyby przebywał Pan poza granicami kraju – wówczas oświadczenie należy złożyć przed konsulem. Sąd cywilny nie może w orzeczeniu wydanym w sprawie o rozwód rozstrzygnąć kwestii nazwisk noszonych przez byłych małżonków, stąd też jego rozstrzygnięcie i argumentacja były prawidłowe.
Jeśli we wskazanym terminie osobiście złoży Pan stosowne oświadczenie przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem, zostanie ono przyjęte, zaś urzędnik sporządzi z tej czynności protokół. Koniecznym będzie również uiszczenie opłaty skarbowej. Sporządzony protokół będzie stanowić podstawę do naniesienia na akcie małżeństwa wzmianki o powrocie do nazwiska wcześniej noszonego. Od momentu wpisu tej wzmianki będzie mógł Pan posługiwać się poprzednim nazwiskiem. Warto jednakże pamiętać o konieczności wymiany dokumentów, w szczególności paszportu, dowodu osobistego i prawa jazdy.
Złożenie oświadczenia, o którym mowa wyżej, jest szczególnym sposobem na zmianę nazwiska i nie jest zbyt skomplikowane. Należy jednak pamiętać o konieczności dochowania trzymiesięcznego terminu. Z jego przekroczeniem powrót do noszonego przed zawarciem związku małżeńskiego nazwiska w ramach złożenia oświadczenia nie będzie możliwy. Wówczas koniecznym będzie złożenie stosownego i umotywowanego wniosku do kierownika urzędu stanu cywilnego lub konsula w trybie przepisów ustawy z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska. Wniosek ten zainicjuje postępowanie administracyjne, które zakończy się wydaniem decyzji administracyjnej. Zmiana nazwiska w tym trybie jest jednak trudniejsza, dlatego warto jest złożyć oświadczenie, o którym mowa wyżej, w terminie.
Jednocześnie nie istnieje możliwość, aby wymóc na Pana byłej żonie powrót do nazwiska noszonego wcześniej, a więc nazwiska jednoczłonowego, jeżeli nie złoży ona oświadczenia przed odpowiednim organem. Orzecznictwo sądów powszechnych, w ślad za orzecznictwem Sądu Najwyższego, zgodnie przyjmuje, że były małżonek nie może domagać się odebrania byłemu współmałżonkowi nazwiska nabytego przez zawarcie związku małżeńskiego. W związku z powyższym koniecznym będzie porozumienie się z byłą żoną, aby powróciła do nazwiska noszonego przed ślubem poprzez złożenie oświadczenia, o którym mowa w art. 59 k.r. i op.
