Pani Mecenas, jestem rolnikiem i mam 2 ha ziemi, które obrabiali już moi rodzice od lat 60 ubiegłego wieku. Ani moi rodzice, ani ja nie uregulowaliśmy sprawy tej ziemi. Chciałbym wreszcie się tym zająć i słyszałem o instytucji uwłaszczenia. Na czym to polega to czy mogę w ten sposób zostać właścicielem tej ziemi? W takiej sytuacji jak Pana, z reguły w pierwszej kolejności przechodzi do głowy dużo lepiej znana i częściej stosowana instytucja zasiedzenia. Jednak jest ona też kosztowna, ponieważ opłata sądowa od wniosku o zasiedzenie jest stała i wynosi 2.000 zł. Dlatego w sprawach, gdzie mamy do czynienia z ziemią rolną, która stanowi część gospodarstwa rolnego, warto rozważyć sięgnięcie do przepisów o uwłaszczeniu. Jednak aby móc to zrobić, ziemia musi pozostawać we władaniu samoistnym wnioskodawcy, lub osób po których on dziedziczy minimum od lat 60 XX w. Ustawa z której wynika prawo do uwłaszczenia wprawdzie już nie obowiązuje, ale możliwym jest uzyskanie nabycia nieruchomości na jej podstawie, ponieważ orzeczenie sądu ma charakter deklaratoryjny, co oznacza że sąd jedynie stwierdza, iż nieruchomość stanowi własność danej osoby z mocy prawa, a nie przyznaje tej osobie prawa własności Aby nabyć własność nieruchomości na podstawie uwłaszczenia konieczne jest wykazanie, że osoba, która w chwili wejścia w życie ustawy, tj. 4 listopada 1971 r. była posiadaczem samoistnym nieruchomości i władała nią od co najmniej 5 lat, a w przepadku posiadania w złej wierze od 10 lat. Uwłaszczenia można się ubiegać również na rzecz osoby, która nabyła własność nieruchomości na podstawie umowy cywilnoprawnej, jednak nie została dochowana wymagana forma aktu notarialnego. Mowa tutaj w szczególności o umowach sprzedaży, darowizny, czy zamiany. Wówczas jednak należy wykazać, że do zawarcia takiej umowy doszło. Postępowanie w sprawie o uwłaszczenie rozpoznawane jest w postępowaniu nieprocesowym przez Sąd rejonowy właściwy dla miejsca położenia nieruchomości, a jego stronami jest wnioskodawca, oraz prawowici właściciele nieruchomości, której dotyczy wniosek. Wniosek jest wolny od opłaty sądowej.