Pani Mecenas,
mam syna z pozamałżeńskiego związku. Z partnerką rozstałem się rok temu i nie jesteśmy w najlepszych relacjach. Mój syn we wrześniu rozpocznie naukę w szkole podstawowej, ale matka dziecka nie zgadza się, aby syn uczęszczał do zaproponowanej przeze mnie renomowanej, prywatnej placówki. Słyszałem, że mogę złożyć wniosek o sądowe rozstrzygnięcie tej kwestii. Czy to prawda?
Zgodnie z polskim prawem dziecko aż do osiągnięcia pełnoletności pozostaje pod władzą rodzicielską, która obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz jego wychowania, z poszanowaniem godności dziecka i jego praw. Rodzice są zobowiązani troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka oraz przygotować je odpowiednio do pracy, stosownie do jego uzdolnień. Zasadą jest ponadto, że władza rodzicielska przynależy do obojga rodziców, a zatem zarówno matka, jak i ojciec dziecka, są obowiązani i uprawnieni do wykonywania władzy rodzicielskiej. Każdy z rodziców może samodzielnie podejmować czynności dotyczące osoby i majątku dziecka, w tym także występować w jego imieniu na zewnątrz, o ile wykonywanie władzy rodzicielskiej nie zostało któremukolwiek z rodziców w jakiś sposób ograniczone.
Artykuł 97§2 KRO wprowadza ograniczenie w postaci wymogu wspólnego decydowania przez rodziców o istotnych sprawach dziecka. W sprawach o takim charakterze rodzice powinni porozumiewać się co do sposobu załatwienia poszczególnych spraw, mają też obowiązek uzgadniania ogólnego kierunku wychowania dziecka i załatwiania innych jego spraw. Jeżeli rodzice nie mogą osiągnąć takiego porozumienia o spornej kwestii rozstrzyga sąd opiekuńczy. Należy pamiętać, że dotyczy to jedynie spraw istotnych, a za takie uważa się między innymi wybór imienia, określenie miejsca pobytu, wybór szkoły, przyszłego zawodu czy decyzje w zakresie jego leczenia czy możliwości wyjazdu poza granice kraju. Sąd, działając na podstawie powołanej regulacji prawnej, rozstrzygnie czy żądanie wnioskodawcy jest zgodne z dobrem małoletniego dziecka. Istotny jest także szczególny charakter orzeczenia zapadłego w tym trybie. Rozstrzygnięcie sądu zastępuje wolę rodziców jedynie ze względu na powstałą rozbieżność. Toteż przyjmuje się, że rodzice mogą podjąć wspólną, odmienną od postanowienia sądu decyzję co do istotnej sprawy dziecka nawet po prawomocnym zakończeniu postępowania.
Z opisanego przez Pana stanu faktycznego wynika, że nie mogą Państwo osiągnąć porozumienia co do wyboru szkoły dla syna. W tej sytuacji może Pan wystąpić do sądu opiekuńczego z wnioskiem o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka. Sądem właściwym będzie sąd rejonowy dla miejsca zamieszkania dziecka lub jego pobytu. Po wysłuchaniu stanowiska każdego z rodziców, sąd rozstrzygnie czy uczęszczanie do zaproponowanej przez Pana placówki będzie zgodne z dobrem małoletniego.
